تجاری سازی محصول دانش بنیان
- تازه‌های استارتاپ
دنیا کریم پور- 0
- 9 دقیقه زمان مطالعه
کد مطلب: ۹۹۰۶۰۳۰۱
تجاری سازی، عرضه محصول یا خدمت جدید به بازار است.
در فرایند تجاری سازی یک محصول، عوامل مختلفی دخیل هستند.
در خصوص محصول دانش بنیان، این فرایند در مواردی از جمله طراحی مقدماتی، تولید و بازاریابی می‌تواند با سایر محصولات متفاوت باشد و این امر، توجه به فرایند تجاری سازی یک محصول دانش بنیان را دوچندان می‌کند.
برای موفقیت در این فرایند، می‌بایست مدل و الگو مناسب انتخاب کرد. الگویی که گام به گام در جهت صحیح پیش می‌رود. باتوجه به این امر که شرکت‌های دانش بنیان در تبدیل دانش به ثروت و رشد اقتصادی نقش مهمی ایفا می‌کنند؛ انتخاب الگو صحیح برای تجاری سازی محصولات دانش بنیان، از اهمیت بسیاری برخوردار است.
به علاوه در مسیر تجاری سازی یک محصول دانش بنیان، عوامل توسعه‌دهنده و محدودکننده نیز مطرح هستند. در این مقاله به طور کلی، گام‌های یک الگوی صحیح را مطرح می‌کنیم.
برخی شرکت‌های دانش بنیان، در زمینه تجاری سازی، به سایر شرکت‌ها خدمات می‌دهند. همچنین موسسه خدمات فناوری تا بازار، زیرنظر ستاد نانو معاونت علمی ریاست جمهوری از شرکت‌های دانش بنیان در این زمینه حمایت می‌کند.
با تیم تحریریه شتابدهنده دارویی هنام همراه باشید.
در هنام بخوانید: کتابچه‌ی شتابدهنده که به تسریع تجاری سازی درمان کمک می‌کند
تجاری سازی در حوزه دانش بنیان
تجاری سازی، فرایندی است که در طی آن، محصول یا خدمت جدید مبتنی بر نوآوری به بازار عرضه می‌شود. به عبارتی، تجاری سازی به معنای تولید انبوه محصول اولیه است که منجر به کسب ارزش افزوده می‌شود. این فرایند، مستلزم انجام امور مختلف شامل تولید، توزیع، بازاریابی، فروش، خدمات مشتری و هر فعالیت ضروری دیگر می‌باشد؛ که از این فعالیت‌ها، تحت عنوان خدمات تجاری سازی یاد می‌شود.
به علاوه، تجاری سازی نیاز به استراتژی کسب و کار دارد که شامل سه مرحله‌ی ایده پردازی، فرایند کسب و کار و سرمایه گذاری می‌باشد. به علاوه، بازار به عنوان یک عامل بسیار مهم در فرایند تجاری سازی مطرح است؛ به گونه‌ای که عدم توجه به آن می‌تواند منجر به شکست شود.
نقش شتابدهنده ها و استارتاپ ها در این زمینه قابل توجه است.
یک مثال بسیار ساده
شیرینی‌پزی که برای شیرینی دارچینی ویژه‌اش شناخته شده و فروش خوبی نیز داشته باشد، می‌تواند بسته‌های این محصول را به هایپرمارکت‌های محلی توزیع کند. این امر موجب افزایش دسترسی به محصول و نیز افزایش فروش می‌شود؛ این فرایند تجاری سازی نام دارد.
شرکت دانش بنیان
شاید بتوان گفت که یکی از عوامل مهم تاثیرگذار در رشد اقتصاد جامعه ، کسب و کار‌ها و استارتاپ های دانش محور هستند.
شرکت‌های دانش بنیان، براساس همین نوع کسب و کار شکل می‌گیرند.
درواقع منبع اصلی یک شرکت دانش بنیان، دانش است؛ چرخ خودرویی که راننده را از میزان فشار باد لاستیک آگاه می‌کند، لباسی که در پاسخ به سرما یا گرما، تغییر رنگ می‌دهد و امثالهم، محصولاتی هستند که بر پایه دانش ایجاد شده‌اند.
حیات هر یک از این محصولات با طرح یک ایده آغاز شده است.
درنهایت برای ورود یک محصول به بازار می‌بایست مراحلی طی شود. در این راستا، مفهوم تجاری سازی یک محصول مطرح می‌شود. یک شرکت دانش بنیان در تجاری سازی دانش و فناوری و در نتیجه رشد اقتصادی، نقش کلیدی ایفا می کند.به عبارتی هدف، تبدیل دانش به ثروت است. درواقع در جهت دستیابی به کارایی اجتماعی و اقتصادی برجسته تلاش می کنند. اما این شرکت ها در این مسیر با چالش‌ها و مشکلات بسیاری دست و پنجه نرم می‌کنند.
در هنام بخوانید: سرمایه گذاری ۳ میلیون‌دلاری بر تجاری سازی فناوری داروی ضد سرطان
تجاری سازی محصول دانش بنیان
اگرچه ایران در تولید نتایج و مقالات علمی در رتبه نخست منطقه قرار دارد، ولی در زمینه تجاری سازی و خلق ثروت از دانش، به جایگاه مطلوبی دست نیافته است.
در واقع تجاری سازی فناوری، به عنوان خلاء بزرگی برای کشور ما به شمارمی‌رود.
بنابراین با وجود پیشرفت‌های بسیار علمی و نوآورانه، عدم تجاری سازی فناوری‌ها، از موانع مهم در توسعه فناوری‌های جدید در کشور ما می‌باشد.در فرایند تجاری کردن یک محصول دانش بنیان، می بایست زمینه‌های مختلف علمی، فناوری، حقوقی، مالی و اقتصادی را درنظر گرفت و نیز مدیریت کرد.
همچنین اهمیت بازار به اندازه‌ای می‌باشد که به تنهایی می‌تواند فرایند تجاری سازی را دچار شکست کند.
بیان این نکته نیز حائز اهمیت است که مراحل تجاری سازی یک محصول دانش بنیان، در موارد بسیاری از جمله طراحی مقدماتی، تولید و بازاریابی می‌تواند با سایر محصولات متفاوت باشد. این مطلب، اهمیت آگاهی از روند تجاری‌سازی این محصولات را دو چندان می‌کند.
برای موفقیت در تجاری سازی، می‌بایست مدل و الگوی مناسب انتخاب کرد.
الگو یا چهارچوب، تمامی تصمیمات و فعالیت‌هایی می‌باشد که موفقیت در عرضه محصول جدید یا فناوری را بهینه می‌کند.
چالش‌ها در تجاری سازی محصول دانش بنیان
فناوری و نوآوری یکی از عوامل مهم در موفقیت توسعه یک محصول می باشد. با این وجود، فرایند تجاری سازی این فناوری‌ها اغلب به درستی صورت نمی‌گیرد. به عبارت دیگر، تجاری سازی موفق یک محصول جدید که با عدم قطعیت‌ها‌ی بسیاری در بازار مواجه است، چالش بزرگی برای شرکت‌ها محسوب می‌شود.
در کنار هزینه‌های گزافی که در پی رسیدن به محصول جدید، برای شرکت دانش بنیان تحمیل می‌گردد؛ شرایط اقتصادی به ویژه در صنعت، چالش دیگری است که فرایند تجاری سازی را برای شرکت دشوار می‌سازد.
رقابتی بودن محصول و نیز مناسب بودن برای بازار هدف، از ویژگی‌هایی هستند که موجب جذب سرمایه‌گذار می‌شوند.
مراحل تجاری سازی
همانطور که ذکر شد، فرایند تجاری سازی استارتاپ نیاز به الگو مناسب دارد. یک الگو مناسب، از مراحل ذیل تشکیل می‌شود :
- تحقیقات بازار و بررسی نیاز موجود
- ایده‌پردازی و انتخاب ایده مناسب
- تحلیل وضعیت مالی و بررسی گزینه‌های تامین هزینه
- گردآوری و بررسی استراتژی‌های بازاریابی
- سنجش امکان تولید
- تولید نمونه اولیه
- بررسی و معتبرسازی و ارتقاء
- گسترش و توسعه
- قیمت گذاری
- فروش و توزیع
- خدمات پس از فروش
عوامل توسعه‌دهنده در تجاری سازی
در مسیر تجاری‌سازی یک محصول دانش بنیان، عوامل توسعه‌دهنده نیز مطرح هستند؛ که موفقیت در این فرایند را تسریع می‌بخشند. این عوامل توسعه‌دهنده از جمله این موارد هستند:
- هماهنگی درون سازمانی
- تصمیم‌گیری همراه با مشورت و مشارکت اعضاء
- تولید همراه با نوآوری و فناوری
- تحقیق و توسعه
- درنظر گرفتن انگیزه کارمندان ( پاداش و تنبیه )
- برند‌سازی
- همکاری با شتابدهنده ها
عوامل محدودکننده در تجاری سازی
درکنار عوامل توسعه‌دهنده، عوامل محدو‌کننده نیز مطرح هستند که توجه به آنها بسیار حائز اهمیت می‌باشد. این عوامل محدودکننده ازجمله این موارد هستند:
- عدم وجود چشم انداز و اهداف اجمالی
- کمبود نیروی خبره و آموزش دیده و عدم وفاداری آنها
- عدم ثبت رسمی برند شرکت
- عدم ثبت رسمی برند محصول
خدمات تجاری سازی؛ شتابدهنده ها و موسسات
محصولات دانش بنیان به دلیل تخصصی بودن، با سایر محصولات متفاوت هستند. بنابراین فرایند تجاری سازی آنها نیز نیاز به توانایی بیشتری دارد؛ درنتیجه این شرکت‌ها می توانند در صورت نیاز، از خدمات شتابدهنده ها و موسسات، در زمینه تجاری سازی بهره گیرند. این خدمات توسط دو دسته مختلف ارائه می‌شوند؛
- شرکت‌های دانش بنیان مورد تائید کارگروه ارزیابی و تشخیص صلاحیت شرکت‌ها و موسسات
- موسسه خدمات فناوری تا بازار، زیرنظر ستاد نانو معاونت علمی ریاست‌جمهوری
۱. دسته اول خدمات تجاری‌سازی
برخی شرکت‌های دانش بنیان و شتابدهنده ها، در زمینه تجاری سازی به شرکت‌های دانش بنیان دیگر خدمات می‌دهند. درواقع بخشی از خدمات تجاری سازی، توسط شرکت‌های دانش بنیانی که در این زمینه خبره هستند، به شرکت‌های دیگر عرضه می‌شود. در حال حاضر براساس گزارش کارگروه ارزیابی و تشخیص صلاحیت شرکت‌ها و موسسات دانش بنیان، ۵۱۱۵ شرکت دانش بنیان در کشور وجود دارد. از این تعداد، تنها کمتر از ۲۰۰ شرکت در زمینه خدمات تجاری سازی فعالیت می‌کنند. این خدمات به سایر شرکت‌ها کمک می‌کند تا محصول خود را به بازار عرضه کنند. درواقع پل ارتباطی میان نوآوری و بازار هستند. شرکت‌های مذکور براساس خدمات تجاری سازی، مورد تائید کارگروه ارزیابی و تشخیص صلاحیت شرکت‌ها و موسسات دانش بنیان قرار دارند.
خدمات تجاری سازی موارد ذیل را شامل می‌شود :
- خدمات مالکیت فکری
- خدمات ارزیابی
- خدمات مشاوره
- خدمات توسعه بازار
- خدمات شتابدهی کسب و کار
- خدمات مدیریت فناوری
- خدمات مالی و سرمایه گذاری
صفحه استارتاپ هنام را از دست ندهید!
۲. دسته دوم خدمات تجاری سازی
موسسه خدمات فناوری تا بازار، زیرنظر ستاد نانو معاونت علمی ریاست‌جمهوری از شرکت های دانش بنیان حمایت می کند. در واقع رابط میان شرکت‌های متقاضی و شرکت‌های مشاور می‌باشد. درصد بیشتری از حق‌الزحمه این شرکت‌ها که به عنوان واسط عمل می‌کنند، از بودجه معاونت علمی ریاست‌جمهوری تامین می‌شود.
خلاصه عملکرد موسسه خدمات فناوری تا بازار، شامل موارد ذیل می‌باشد؛
- تعداد ۳۶۷۲ شرکت متقاضی
- تعداد ۱۹۵۲۹خدمات ارائه شده
- جمع کل حمایت‌های پرداخته شده به ارزش بیش از ۶۸۴ میلیارد ریال.
- تعداد ۱۵۷ کارگزار
تاکنون میانگین رضایتمندی متقاضیان براساس فرم‌های نظرسنجی، ۸۰% بوده است.
سخن پایانی
با توجه به این امر که فرایند تجاری سازی در ایران، به عنوان یک خلاء مهم مطرح است؛ به علاوه با علم بر نقش شرکت‌های دانش بنیان در رشد اقتصاد کشور، توجه به فرایند تجاری سازی محصول دانش بنیان و تسلط بر آن، می‌تواند به عنوان سکوی پرتاب به موفقیت اقتصادی کشور تلقی شود.
منابع
Journal of New Marketing Research
