با روش های درمان فشار خون بالا آشنا شویم!

کد مطلب: ۹۹۱۰۰۲
فشار خون بالا  هنگامی رخ می‌دهد که فشار خون به طرز ناسالمی بالا رفته باشد. در اندازه گیری فشار خون، مقدار خونی که از رگ‌ها عبور کرده و مقدار مقاومتی که رگ در برابر جریان خون از خون نشان داده در نظر گرفته می‌شود. شریان های باریک تر مقاومت را افزایش می دهند؛ هرچه  شریان باریک تر باشد، فشار خون افزایش می‌یابد.
فشار خون بالا به صورت مزمن می‌تواند موجب بیماری های قلبی شود.

• درمان فشار خون بالا به چه صورتی است؟!
• فشار خون بالا را چگونه پایین بیاوریم ؟!
• فشار خون بالا چند است؟

در این مقاله علاوه بر پاسخ این سوالات، با درمان فشار خون بالا به صورت خانگی و غیر دارویی آشنا شده و علاوه بر آن به معرفی کلی داروهای مصرفی در درمان فشار خون بالا می‌پردازیم.

علایم فشارخون بالا چیست و فشار خون بالا چند است؟

• افسانه: افراد با فشار خون بالا علایمی مانند اضطراب، تعریق، مشکلات خواب و یا گرگرفتگی را تجربه می‌کنند.
• حقیقت: فشار خون بالا عموما بدون علامت است و به همین دلیل به قاتل خاموش شناخته می‌شود.

  آیا می‌دانید که فشار خون بالا چند است؟
  فشار خون بالا در اکثر افراد علامتی نشان نمی‌دهد و  به همین دلیل ممکن است افراد طولانی مدت از بیماری خود اطلاع نداشته باشند.

آیا سردرد از علایم فشار خون بالاست؟

بله و نه !
همانطور که گفته شد، فشار خون بالا عموما بدون علامت است اما علایم موارد شدید فشار خون بالا (بحران های فشار خون) می‌تواند موجب سردرد نیز شود.

سردردهای ناشی از فشار خون عموما به صورت دو طرفه رخ می‌دهند و با هر نوع فعالیتی بدتر می‌شوند. عموما ضربان دارند و همچنین ممکن است همراه با تغییراتی در دید، بی حسی یا سوزن سوزن شدن، خون دماغ شدن، تنگی نفس و یا درد قفسه سینه باشد.

این علایم نیاز به توجه پزشکی سریع دارند و در تمامی افراد رخ نمی‌دهند. بهترین راه اطلاع ازینکه به فشار خون بالا مبتلا هستید یا خیر، چک کردن منظم فشار خون می‌باشد.

در همین رابطه در هنام بخوانید: فشار خون چیست و فشار خون‌ بالا چند است؟

کنترل سردرد ناشی از فشار خون بالا

 این نوع سردرد ها سریعا بعد از کنترل فشار خون از بین می‌روند. و تا زمانیکه فشار خون تحت کنترل باقی بماند، مجددا اتفاق نمی‌افتند.

درمان فشار خون بالا

درمان فشار خون بالا ( Hypertension)  به دو دسته ی دارویی و غیر دارویی تقسیم بندی می‌شوند که در ادامه به آن می‌پردازیم:

درمان فشار خون بالا با روش های غیر دارویی

• در درمان فشارخون از درمان غیردارویی که تغییر الگوی زندگی گفته میشود میبایست بهره برد که شامل جنبه های زیر می‌شود:
  • محدودیت مصرف نمک
  • استفاده از رژیم های غذایی با پتاسیم بالا
  • کاهش وزن
  • رژیم DASH که در این الگوی غذایی مقادیربالایی سبزیجات، میوه، محصولات لبنی کم چرب، غلات، غذاهای دریایی و مغزیجات و مقادیر کمتری شیرینی، نوشیدنی های شیرین و گوشت قرمز وجود دارد.
  • ورزش
  • کاهش مصرف الکل

درمان فشار خون بالا با روش های دارویی

•  تعداد زیادی از داروها که تحت عنوان کاهنده های فشار خون دسته بندی می شوند در درمان فشار خون بالا استفاده می‌شوند. این داروها در دسته های متقاوتی قرار می‌گیرند که هرکدام از مسیر متفاوتی عمل کرده و عوارض جانبی متفاوتی نیز دارند

با وجود انتخاب های بسیار در زمینه درمان فشار خون، انتخاب برنامه درمانی توسط پزشک انجام گرفته و پایش می شود.

داروها به طور کلی در دسته‌های:

• • دیورتیک ( مدر)
  • بلوک کننده‌ها گیرنده بتا ( بتابلوکر)
  • مهار کننده‌های آنژیم تبدیل کننده ی آنژیوتانسین (ACEI)
  • بلوک کننده‌های گیرنده آنژیوتانسین ۲ ( ARB)
  • بلوک کننده‌ی کانال های کلسیمی (CCB)
  • بلوک کننده گیرنده الفا
  • بلوک کننده گیرنده های آلفا و بتا
  • آگونیست‌های مرکزی
  • گشادکننده‌های عروق
  • انتاگونیست‌های گیرنده آلدوسترون
  • مهارکننده‌های مستقیم رنین

قرار می‌گیرند که به تفضیل هر دسته را بررسی می‌کنیم.

دیورتیک (Diuretics)

دیورتیک ها از داروهایی هستند که به فراوانی در درمان فشار خون بالا استفاده می‌شوند. این داروها به کلیه کمک میکنند تا آب و سدیم یا نمک اضافی را دفع کند. اینکار حجم خونی که در رگ ها عبور می‌کند را کاهش داده و فشار خون شما را کاهش می‌دهد.

دیورتیک ها به سه دسته ی کلی تقسیم بندی میشوند: Thiazide, Potassium-Sapring(تیازیدی) و Loop diuretics(لوپ). دیورتیک های تیازیدی از سایر دسته ها عوارض جانبی کمتری دارند خصوصا که در درمان به مقدار های کمی ازین داروها نیاز است.

مثال دیورتیک های تیازدیدی: 

• هیدوکلرتیازید
• اینداپامید
• کلرتالیدون

مثال دیورتیک های لوپ:

• فورزماید

مثال دیورتیک های Potassium-Sapring :

• اسپیرونولاکتون 
• آمیلوراید
• تریامترن

گاهی اشکال دارویی به صورت ترکیبی ازین داروها تحت عنوان درمان های ترکیبی استفاده می‌شوند؛ مانند تریامترن اچ که شامل داروی تریامترن و هیدروکلرتیازید می‌باشد.

بتا بلوکرها (Beta-blockers)

بتابلوکر ها با جلوگیری از مولکول های شیمیایی که قلب شما را تحریک می‌کنند، برای درمان فشار خون بالا عمل می‌کنند. این موضوع به قلب شما کمک میکند تا با سرعت و نیروی کمتری بتپد و از انجایی که قلب خون کمتری را به عروق پمپ میکند در نتیجه فشار خون کاهش میابد.

مثال های این دارو ها شامل :

• آتنولول
• بیسوپرولول
• متوپرولول تارتارات
• متوپرولول سوکسینات
• پروپرانولول

حتما ببینید: اینفوگرافیک| توصیه هایی برای کنترل فشار خون

مهار کننده‌های آنزیم تبدیل کننده‌ی آنژیوتانسین (ACEI)

مهار کننده‌های آنزیم ACE از ساخته شدن هورمونی به نام آنژیوتانسین ۲ در بدن جلوگیری میکنند. این هورمون باعث انقباض  و باریک شدن عروق می‌شود.
با مهار ساخته شدن این هورمون عروق خون بیشتری را از خود عبور میدهند.

مثال های این داروها شامل: 

• کاپتوپریل 
• انالاپریل 
• لیزینوپریل 

بلوک کننده‌های کانال‌های کلسیمی (Calcium Channel Blockers) 

تمامی ماهیچه‌های بدن برای حرکت به کلسیم نیاز دارند. بلوک کننده‌های کانال کلسیمی (CCB) از ورود کلسیم به ماهیچه‌های قلب و عروق جلوگیری و مانع انقباض آنها می‌شوند. و در این حالت باعث می‌شود قلب با نیروی کمتری کار کرده و عروق ماومت کمتری از خود نشان دهند که موجب درمان فشار خون بالا می‌شود.

مثال های این داروها شامل :

• آمیلودیپین
• نیفدیپین
• وراپامیل 
• دیلتیازم 

بلوک کننده گیرنده های آلفا(Alpha- blockers)

در شرایط خاصی ممکن است بدن هورمون هایی به نام کاتکول آمین تولید کند. این هورمون های میتوانند به قسمت هایی از سلول به نام گیرنده الفا متصل شوند. در صورت این اتصال، عروق باریک تر شده و قلب با سرعت و نیروی بیشتری می‌تپد که باعث افزایش خون می‌شود.

آلفابلوکر ها با جلوگیری از اتصال کاتکول آمین ها به گیرنده های آلفا باعث و مقاومت کمتر عروق می‌شوند که در نتیجه فشار خون کاهش میابد.

مثال های این دارو ها شامل :

• پرازوسین
• ترازوسین 

گاهی برخی از داروها علاوه بر عمل از مسیر بلوک کردن گیرنده های آلفا بر گیرنده های بتا نیز تاثیر گذاشته و تحت عنوان بلوک کننده های آلفا-بتا شناخته میشوند. این داروها مانند آلفا بلوکر ها مقاومت عروق را کاهش داده و مانند بتابلوکر ها نیروی و سرعت قلب را کاهش می‌دهند.

مثال این داروها شامل :

• کارودیلول
• لابتالول

آگونیست های مرکزی 

برای درمان فشار خون بالا ، این دارو ها از دستورات مغز به سیستم عصبی برای آزاد سازی کاتکول آمین‌ها جلوگیری می‌کند. در نتیجه ضربان قلب بالا نمی‌رود و فشار خون کاهش میابد.

مثال های این داروها شامل:

• کلونیدین 
• متیل دوپا

گشاد کننده های عروق( Vasodilators)

گشاد کننده های عروق بوسیله ی جلوگیری از انقباض ماهیچه های عروق خصوصا در شریان ها باعث می‌شوند که مقاومت عروق کاهش یاقته و خون ب آسانی جریان داشته باشد. در نتیجه این امر فشار خون کاهش میابد.

مثال های این داروها شامل:

• هیدرالازین 
• ماینوکسیدیل

آنتاگونیست گیرنده آلدوسترون

آنتاگونیست گیرنده آلدوسترون بوسیله ی بلوک کردن ماده شیمیایی ب نام آلدوسترون عمل می‌کند. این امر مقدار مایعات بدن را کاهش داده و فشار خون را کاهش می‌دهد.

مپال های این داروها شامل :

• اپلرنون
• اسپیرونولاکتون

مهارکننده های مستقیم رنین (Direct Renin Inhibitors) 

به نسل جدید داروهای درمان فشار خون بالا ، مهار کننده های مستقیم رنین یا به اختصار DRI گفته می‌شوند. این داروها ماده شیمیایی به نام رنین را بلوک می‌کنند. اینکار باعث گشاد شدن عروق شده که فشار خون را کاهش می‌دهد.

تنها دارو ازین دسته Aliskiren است که در بازار دارویی ایران موجود نمی‌باشد.

برنامه‌ای برای درمان فشار خون بالا

برای بیشتر افراد، اولین خط درمان برای فشار خون بالا، از دیورتیک های تیازیدی است. اما در بعضی افراد این دارو برای کنترل فشار خون به تنهایی کافی نیست. در این موارد دیورتیک ممکن است همراه با بتابلوکر، ACEI، ARB  و یا CCB مصرف شود. اضافه کردن داروی دوم می‌تواند فشار خون شما را سریعتر از دیورتیک تنها پایین بیاورد علاوه بر اینکه مقدار کمتری از هر کدام از دارو ها را مصرف میکنید که عوارض جانبی را کاهش می‌دهد.

انتخاب برنامه درمانی به سایر بیماری های زمینه ای شما بستگی دارد. به عنوان مثال در صورتیکه شما دیابت نیز داشته باشید، پزشک ممکن است ACEI و یا ARB را به عنوان داروی شما انتخاب کند چراکه این داروها علاوه بر کاهش فشار خون از کلیه در برابر آسیب های دیابت محافظت می‌کنند.

در صورتیکه متوجه شدم فشار خون من به طرز خطرناکی بالا رفته است چه کنم؟

فشار خون بالا را چگونه پایین بیاوریم ؟!
فشار خون به صورت عادی در افراد علامتی ندارد، در صورتیکه شما علایمی مانند سردرد، تهوع، تنگی نفس ، درد قفسه سینه را تجربه کردید. امکان دارد اینها نشانه ی فشار خون بسیار بالای شما باشد. این شرایط تحت عنوان بحران فشار خون شناخته میشود که عدد اول ( فشار خون سیستولی) بالا تر از ۱۸۰ و عدد دوم ( فشارخون دیاستولی) بالاتر از ۱۲۰ اندازه گیری می‌شود.

در این شرایط سعی نکنید خودتان فشار خونتان را پایین بیاورید! بحران فشار خون یک وضعیت اورژانسی است که میتواند خطرات زیادی به همراه داشته باشد، سریعا با اورژانس تماس گرفته و خود را به بیمارستان برسانید.

چه کارهایی میتوانم برای درمان فشار خون بالا انجام بدهم؟

 با درمان های غیردارویی فشار خون بالا را چگونه پایین بیاوریم ؟! 

با تغییر الگوی زندگی خود، سالم تر زندگی کنید! سعی کنید با استفاده از رژیم DASH مصرف نمک خود را محدود  کنید و میزان پتاسیم دریافتی را بالا ببرید. از سبزیجات به فراوانی استفاده کنید و مقدار گوشت مصرفی خود را تعدیل کنید. برخی از میوه و سیزیجات مناسب برای قلب عبارتند از :

• سیب، موز ، پرتقال
• کلم بروکلی، هویج
• برنج سبوس دار و پاستای سبوس دار
• غلات

توصیه پایانی

روزانه ۳۰ دقیقه ورزش ها هوازی انجام بدهید تا علاوه بر کاهش وزن به قلب و عروق خود کمک کرده باشید علاوه بر آن ورزش با کمک به مدیریت استرس و کاهش آن، باعث می‌شود که الگوی زندگی سالمتری را تجربه کنید. در نظر داشته باشید که  اندازه گیری منظم فشار خون و ویزیت توسط پزشک به کنترل بهتر فشار خون و پیشگیری از عوارض فشارخون مزمن مانند بیماری های قلبی عروقی و کلیوی کمک می‌کند.

منابع بیشتر: 

• علل فشار خون بالا
• دارو درمانی فشارخون بالا
• پلن درمانی در فشار خون بالا
• درمان فشار خون در خانه
• بحران فشار خون